Leconfe
“OʻZBEKISTON — 2030: INNOVATSIYA, FAN VA TAʼLIM ISTIQBOLLARI” mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi

DASTLABKI TERGOVDA JAMOATCHILIKNING ISHTIROKI

Nashr qilingan sana: 5 August 2025

Hissa qo‘shganlar

Ramzbek G'ofurov

Author

DOI

DOI 10.47390/259-6/uzb-IV/No-35

Kalit so‘zlar

dastlabki tergov jamoatchilik ishtiroki Jinoyat-protsessual kodeksi xolislar tarjimonlar mutaxassislar jinoyatlarning oldini olish qonun ustuvorligi Oʻzbekiston protsessual huquq huquqshunoslik xorijiy amaliyot takliflar shaffoflik

Materiallar to‘plami

Vol. 1 No. 4 (2025): “Oʻzbekiston — 2030: Innovatsiya, fan va taʼlim istiqbollari” mavzusidag IV Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi materiallari toʻplami

Yo‘nalish

General Track

Annotatsiya

Dastlabki tergovda jamoatchilikning ishtiroki Oʻzbekistondagi shaffof va adolatli huquqiy tizimning asosiy tamoyillaridan biridir. Konstitutsiyaviy prinsiplarga asoslangan va tarixiy rivojlanish jarayonida shakllangan ushbu ishtirok, xususan Jinoyat-protsessual kodeksining (JPK) 349-moddasida belgilanganidek, tergovchilarga jinoyatlarning oldini olish va ularni fosh etish uchun jamoatchilik yordamidan foydalanish imkonini beradi. Bu muhim maʼlumotlarni yigʻish va qidirilayotgan shaxslar yoki narsalarni aniqlashga yordam beradi. G.Z. Tuleganova, D. Bazarova va I. Astanov kabi taniqli oʻzbek protsessualist olimlari jamoat birlashmalarining xolislar, tarjimonlar va mutaxassislarni tavsiya qilishi tergov harakatlarida xolislik, mutaxassislik va jamoatchilik ishonchini taʼminlashda muhimligini taʼkidlaydilar. Xorijiy mamlakatlar amaliyoti, jumladan, umumiy huquq tizimlaridagi fuqarolar ishtirokidan tortib, kontinental huquq tizimlaridagi jamoatchilik nazoratining rasmiylashtirilgan mexanizmlari dastlabki tergovning samaradorligi va demokratik legitimligini oshirish boʻyicha qimmatli maʼlumotlarni taqdim etadi. Foydalarni eʼtirof etgan holda, akademik doiralardagi munozaralar jamoatchilik ishtirokining haqiqiy mustaqilligini taʼminlash, ishtirokchilar uchun maxsus treninglar oʻtkazish va fuqarolarning xabardorligini oshirish zarurligini ham koʻrsatadi. Ushbu hamkorlikdagi yondashuv hisobdorlikni oshiradi va huquqni muhofaza qilish samaradorligiga sezilarli hissa qoʻshadi, bu esa adolat va qonun ustuvorligiga boʻlgan demokratik majburiyatni aks ettiradi

Manbalar

1. Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. Oʻzbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari maʼlumotlari milliy bazasi, 2023-yil 1-may.
2. "Jamoatchilik nazorati toʻgʻrisida"gi Oʻzbekiston Respublikasi Qonuni. OʻRQ-383-son, 2014-yil 11-aprel.
3. Jinoyat protsessida ushlab turish: huquqiy asoslar va amaliy muammolar. https://in-academy.uz/index.php/yo/article/download/53205/33771/58881 (kirish sanasi: 2025-yil 21-iyul).
4. Oʻzbekiston Respublikasining Jinoyat-protsessual kodeksi umumiy qism birinchi boʻlim asosiy qoidalar. https://www.yunbaogao.cn/index/partFile/10/860/2022-05/10_217982.pdf (kirish sanasi: 2025-yil 21-iyul).
5. Karimov, I. A. (2010). Oʻzbekiston Mustaqillikka erishish ostonasida. Toshkent: Oʻzbekiston.
6. Tulаganova, G. Z. (2022). Jinoyat protsessual huquqi: Nazariya va amaliyot muammolari. Toshkent: Adolat.
7. Bazarova, D. (2023). Dastlabki tergovda jamoatchilik ishtirokining protsessual kafolatlari. Yuridik fanlar doktori (DSc) dissertatsiyasi avtoreferati, Oʻzbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi Akademiyasi.
8. Astanov, I. (2021). Oʻzbekiston jinoyat-protsessual huquqida jamoatchilik nazorati*. Monografiya*. Toshkent: Yangi Asr Avlodi.
9. Shapiro, S. (2015). Criminal Procedure: Examples and Explanations. Wolters Kluwer.
10. Roxin, C., & Schünemann, B. (2009). Strafverfahrensrecht. 27. Auflage. C.H. Beck. (Nemis jinoyat-protsessual huquqi boʻyicha umumiy manba)
11. Sud hokimiyati faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini taʼminlash masalalari. https://uzmarkaz.uz/en/news/sud-hokimiyati-faoliyati-ustidan-jamoatchilik-nazoratini-taminlash-masalalari (kirish sanasi: 2025-yil 21-iyul).
12. Oʻzbekiston Respublikasining Jinoyat-protsessual kodeksi. Oʻzbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari maʼlumotlari milliy bazasi, 22.09.1994 y., 2017-y., 36-son, 943-modda.

Yuklab olishlar

Qanday iqtibos keltirish kerak

Ramzbek , R. . (2025). DASTLABKI TERGOVDA JAMOATCHILIKNING ISHTIROKI. “OʻZBEKISTON — 2030: INNOVATSIYA, FAN VA TAʼLIM ISTIQBOLLARI” Mavzusidagi Respublika Ilmiy-Amaliy Konferensiyasi, 1(4), 150-154. https://doi.org/10.47390/259-6/uzb-IV/No-35